Przedstawiamy opracowanie zadania z historii na podstawie arkusza maturalnego 2021, poziom rozszerzony.
Treść zadania
Rozpoznaj władcę Polski, za którego panowania miała miejsce opisana w źródle sytuacja. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji zawartych w tekście:
Niestabilne wewnętrznie państwo […] nie mogło podjąć walki o przyłączenie […] Pomorza […]. Na przeszkodzie stanęły dwa państwa sąsiedzkie, zakon krzyżacki i Czechy […], cieszące się nadto poparciem dworów feudalnych Rzeszy Niemieckiej, a zwykle również papiestwa awiniońskiego. […] [W]ygasł (przedłużany wielokrotnie) rozejm z Krzyżakami. Wojny udało się uniknąć, gdyż król zdołał oddać spór z Zakonem o Pomorze pod sąd polubowny królów Czech i Węgier...
F. Kiryk, J. Ryś, Wielka historia Polski 1320–1506, Kraków 1999, s. 27, 30.
Opracowanie zadania
Powinieneś uwzględnić w odpowiedzi następujące wydarzenia z XIV w.:
- I faza konfliktu polsko-krzyżackiego o Pomorze (lata 1308-1343);
- przymierze krzyżacko-czeskie w latach (1327-1336) w sporach z Polską (na roszczenia terytorialne stron składały się odpowiednio: Pomorze oraz Śląsk)
- wyrok sądu polubownego (arbitrażu) w konflikcie polsko-krzyżackim wydany w Wyszehradzie (1335)
- funkcjonowanie tzw. papiestwa awiniońskiego/niewoli awiniońskiej (od pontyfikatu Klemensa V do Grzegorza XI, 1309-1377)
- panowanie polskiego króla Kazimierza III Wielkiego (1333-1370)
Domniemany schemat punktacyjny:
- 0 pkt błędnie wskazany władca lub sformułowane uzasadnienie; brak odpowiedzi lub uzasadnienia
- 1 pkt prawidłowo wskazany władca wraz z uzasadnieniem
Przykładowa odpowiedź:
Opisywana sytuacja miała miejsce podczas panowania króla Kazimierza Wielkiego (1333-1370). W szczególności wskazują na to następujące informacje: przymierze krzyżacko-czeskie w wojnach z Polską o Pomorze (1327-1336); sąd polubowny (arbitraż) w Wyszehradzie wydany przez królów Czech i Węgier; a także stwierdzenie, że stolicą papieży w tamtym czasie był Awinion (tzw. niewola awiniońska, 1309-1377).
Wskazówka:
Pamiętaj, że rozwiązywanie zadań źródłowych wymaga rozpoznawania charakterystycznych wiadomości, dzięki którym najłatwiej sformułować i uzasadnić prawidłową odpowiedź. W analizowanym zadaniu należą do nich dwie wzmianki:
- o okresie tzw. „niewoli awiniońskiej” w historii papiestwa
- o sądzie polubownym królów Czech i Węgier w Wyszehradzie z 1335 r. Nie wolno go przy tym pomylić z wyrokiem wrocławskim (1420) Zygmunta Luksemburczyka – króla Czech i Węgier
Porada:
Na naukę pocztu władców Polski nigdy nie jest za późno! Stanowi on doskonały „szkielet” chronologicznych dla wszystkich wydarzeń z okresu Polski przedrozbiorowej, dzięki któremu nie będziesz miał problemu z ich uporządkowaniem.
Autor: Paweł Dziwiński
