Dysleksja rozwojowa charakteryzuje się specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu u dzieci (także u dorosłych), których rozwój umysłowy jest prawidłowy. Występują one mimo posiadanych zasobów wiedzy i systematycznego ćwiczenia. W ramach tego syndromu wyróżnia się najczęstsze typy problemów:
- Dysleksja – problemy z czytaniem, rozumieniem i zapamiętywaniem tekstów, które utrzymują się pomimo motywacji do pracy i ćwiczeń;
- Dysortografia – trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, w tym także błędy ortograficzne, mimo wiedzy na temat zasad oraz skrupulatnej pracy;
- Dysgrafia – zaburzony poziom graficzny pisma;
- Dyskalkulia – problemy podczas przyswajania zagadnień matematycznych;
Uczniowie z dysleksją mają specjalne potrzeby edukacyjne. W ich przypadku konieczne jest prowadzenie indywidualnego procesu nauczania, adekwatnego do ich możliwości i potrzeb.
WAŻNE:
Nauczycielu, uzbrój się w cierpliwość, bazuj na pozytywnych emocjach. Doceniaj podopiecznych, chwal za sukcesy i włożony wysiłek w pracę. Nigdy nie porównuj dyslektyków z kolegami, którzy sobie lepiej od nich radzą. Mimo niepowodzeń mobilizuj swoich uczniów do działania.
JAK PRZEKAZYWAĆ WIEDZĘ DYSLEKTYKOWI?
- Formułuj proste i konkretne polecenia.
- Angażuj wielozmysłowe doświadczenia uczniów poprzez np. zastosowanie środków audiowizualnych. Warto zastosować ciekawą formę nauki zasad ortografii poprzez wskazanie na ilość błędów w napisanym przez ucznia artykule bez podania konkretnych wyrazów. Młodzież ma odszukać swoje „byki” i je poprawić.
- Kluczowe są ćwiczenia koncentracji uwagi, rozwijanie spostrzegawczości, usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Stosuj urozmaicone metody przekazywania wiedzy np. burza mózgów, gra dydaktyczna.
- Najważniejsze jest ciągłe powtarzanie materiału.
- Może proste, ale skuteczne – zalecaj staranne i bezbłędne przepisywanie tekstów. W przypadku dysgrafii zaproponuj ćwiczenia na poprawność graficzną pisma, które uwzględniają m.in. kształt liter, prawidłową kierunkowość. Wyraź zgodę na pisanie w zeszytach z kolorową liniaturą tym, którzy mają trudność z rozmieszczeniem liter w odpowiednich miejscach.
- Nauczycielu, uwzględnij częstsze przerwy podczas pracy z dyslektykiem, gdyż szybko się męczy. Postaraj się posadzić go jak najbliżej siebie, wtedy on lepiej się koncentruje, a ty obserwujesz jego pracę i pomagasz, gdy napotyka trudności.
- Ciekawym pomysłem na pomoc dyslektykowi jest zorganizowanie zespołów samopomocy koleżeńskiej i zachęcanie do ciągłego zaglądania do słownika ortograficznego.
JAK SPRAWDZIĆ WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA DYSLEKTYCZNEGO?
- Sprawdziany pisemne - korzystne jest wydłużenie czasu pisania czy dzielenie kartkówek na etapy, gdyż zbyt duża ilość informacji przeraża dyslektyka. Lepsze od typowych pisemnych prac opisowych będą testy, a zamiennikiem dyktand może być pisanie z pamięci. Opóźnienie rozwoju percepcji słuchowej sprawia, że dyslektyk ma ogromną trudność w pisaniu ze słuchu. Podczas sprawdzania prac pisemnych wskazuj na błędy i zalecaj ich wyszukiwanie w słowniku i korektę. Zachęcaj do prowadzenia leksykonu wyrazów trudnych.
- Odpowiedzi ustne są lepszą formą sprawdzania wiedzy tej grupy aniżeli pisemne.
- Głośne czytanie nowego tekstu na forum klasy NIE jest wskazane. Ważne jest wcześniejsze zapoznanie się ucznia z materiałem, co zminimalizuje jego stres. Tekst dziel na mniejsze partie i zachęcaj do cichego czytania ze zrozumieniem.
- Oceniaj zawartość merytoryczną i nie sugeruj się błędami ortograficznymi, poziomem graficznym pisma. Pamiętaj, że dyslektyk ma zaburzoną percepcję wzrokową i powoduje to, że nie odróżnia kształtów, ma trudność w zapamiętywaniu znaków graficznych czy cyfr np. l-ł, 1-7. W przypadku przedmiotów ścisłych oceniaj poprawność rozumowania, trafność analizy zagadnienia, a nie prawidłowość zapisów symboli, znaków itp.
- Prace domowe pozwól odrabiać na komputerze. Często sprawdzaj zeszyty i poprawność wykonywania zadań, by kontrolować postępy.
- Czas - na dyslektyka presja czasu nie wpływa korzystnie, gdyż powoduje u niego silny niepokój. Zazwyczaj ma też osłabioną pamięć i z tego też powodu potrzebuje więcej minut, aby coś przyswoić np. daty, nazwy. Często nie potrafi ułożyć chronologicznych ciągów, ma problem ze składnią. Daj mu możliwość zastanowienia się, nie pospieszaj.
- Oceny – wystawiaj oceny słowne, w formie komentarzy, opisujących indywidualny przypadek osoby.
Na zakończenie:
Warto podkreślić fakt, iż dysleksja utrzymuje się przez całe życie. Ważna jest tutaj współpraca nauczycieli z rodzicami i poradniami w celu ujednolicenia i planowania efektywnych metod postępowania w zakresie pomocy dydaktycznej i wychowawczej.
