Autoprezentacja – jak się „dobrze sprzedać”?

Co to jest autoprezentacja?

Autoprezentacja to sztuka kreowania własnego wizerunku, ale też kontrolowania sposobu, w jaki jesteśmy odbierani przez innych. Warto pamiętać, że „prezentujemy siebie” przez cały czas, tworząc określony wizerunek prywatny i zawodowy. Dzięki autoprezentacji możemy być w odpowiedni sposób postrzegani, możemy wyrażać siebie, a w końcu, osiągać konkretne cele.

Na co trzeba zwrócić uwagę?

• Wizerunek - najważniejsze jest pierwsze wrażenie;
• Autopromocja - stosowanie technik przyciągania ludzi i podtrzymywania kontaktu, przekonywanie innych do siebie;
• Ciało - wiedza o komunikatach niewerbalnych „wysyłanych przez ciało”;
• Analiza własnej osoby - świadomość swoich plusów i minusów, emocji, odbioru przez innych;
• Korygowanie błędów - praca nad własnymi słabymi stronami.

Sposób autoprezentacji to twój wybór

Możesz się zdecydować na autoprezentację właściwą (przedstawiasz siebie prawdziwie - taki jaki jesteś), fałszywą  (przekłamujesz otoczenie i wysyłasz nieprawdziwe komunikaty o sobie) oraz wybiórczą (selekcjonujesz informacje o sobie i dostosowujesz je do kontekstu). Autoprezentacja nie zawsze musi być pozytywna, zależy to od intencji danego człowieka np. jeśli komuś nie zależy na dobrych relacjach z drugą osobą, może manifestować swoją niezależność zachowując się arogancko i opryskliwie.

W psychologii społecznej wyodrębniono obronne i asertywno - zdobywcze taktyki autoprezentacyjne.
Te pierwsze obejmują działania skierowane na ochronę, utrzymanie zaatakowanej bądź będącej w zagrożeniu własnej tożsamości. Często stosowane są tutaj usprawiedliwienia, przeprosiny, wymówki. Asertywne taktyki to budowanie, pozyskiwanie i utrwalanie tożsamości własnej osoby poprzez np. zastraszanie, świecenie przykładem.

Naturalność – kluczem do sukcesu

Kreuj swój prawdziwy wizerunek, a nie sztuczność, bo prawda zawsze wyjdzie na jaw, a ty stracisz wiarygodność. Aby dobrze się sprzedać niezbędne jest uzmysłowienie sobie, jakie wartości są powszechnie cenione. Na pierwszy plan wysuwają się takie cechy jak np. pracowitość, sumienność, uczciwość, atrakcyjność. Poszukaj u siebie takich zalet i wyeksponuj je. Musisz dostosować się do zaistniałej sytuacji i prezentować swoje różne wizerunki w zależności od adresata. Stąd autopromocja zależy w dużym stopniu od upodobań drugiego człowieka. Nie można jednak przesadzać i nadmiernie koncentrować się na chęci wywarcia pozytywnego wrażenia i spodobania się innym, bo może to przynieść odwrotny efekt.

Pamiętaj, żeby być naturalnym, gdyż wzbudza to sympatię i przyciąga ludzi. Gdy np. podczas odpowiedzi ustnej zapomnisz o jakiejś kwestii, powiedz nauczycielowi, że jesteś zestresowany i przez to nie możesz skojarzyć faktów. Spróbuj ująć to w zabawny sposób i wtedy zyskasz przychylność. Ludzie chcą obcować z tymi, którzy są nie tylko inteligentni, ale i szczerzy.

Komunikaty werbalne i niewerbalne – kluczem do dobrej autoprezentacji

Komunikaty werbalne to słowa. Pomyśl: jak opiszesz samego siebie? Jak postrzegają cię inni? Taki rodzaj „sprzedawania siebie” wykorzystuje się często podczas rozmów kwalifikacyjnych. Sam decydujesz, co chcesz o sobie ujawnić. Jeśli na spotkaniu zostaniesz zapytany o jakieś kompetencje, jakich nie posiadasz, możesz przyznać się do tego i jednocześnie podkreślić, że specjalizujecie się w czymś innym np. nie znasz języka angielskiego, ale doskonale operujesz włoskim.

Ważne jest, żebyś mówił zrozumiale, spokojnie, ale nie beznamiętnie. Pracuj głosem, zmieniaj jego natężenie i tempo wypowiedzi. Obserwuj słuchaczy i ich reakcje, dostosuj do nich styl i poziom merytoryczny komunikatów o sobie.

Komunikaty niewerbalne to gesty, mimika, oczy i wyraz twarzy, postawa, ubiór, higiena osobista, odległość od rozmówcy, rekwizyty, kontekst, organizacja środowiska. Powszechnie uważa się, że informacje wysyłane przez ciało, szczególnie gdy łączą się z emocjami, postawami wobec innych są bardziej obiektywne i prawdziwe, aniżeli te, które są wygłaszane przez nadawców. Nie zapominaj, że wiele odruchów wykonuje się nieświadomie i mogą one być źle rozumiane i wykorzystywane przeciwko tobie. Najważniejsze jest jednak opanowanie, zdecydowanie i umiarkowanie.

• mimika twarzy - odzwierciedla zmiany nastroju zachodzące w trakcie konwersacji. Podczas rozmowy człowiek skupia się na trzech elementach: ustach, oczach i brwiach. Dlatego tak niezwykle istotny jest kontakt wzrokowy. Utrzymuj go, bo w ten sposób wysyłasz komunikat, że jesteś aktywnym słuchaczem i mówcą. Nie wpatruj się jednak uporczywie w oczy drugiej osoby, bo możesz ją onieśmielić i krępować. Zwróć też uwagę na co zerka twój rozmówca. Jeżeli jego spojrzenie nie koncentruje się na twarzy i zaczyna się przesuwać w dół w kierunku klatki piersiowej, oznacza to, że tracisz jego zainteresowanie. Postaraj się znowu zainteresować go swoją osobą.
• postawa - czyli sposób siedzenia, chodzenia, stania sygnalizują stosunek do innych, a także twój stan uczuciowy. Postaraj się nie krzyżować nóg czy rąk, zaciskać pięści, nie kul się, bo stwarzasz w ten sposób dystans i pokazujesz, że nie jesteś pewny siebie. Sztywna postawa oddaje twoje napięcie, zestresowanie. Unikaj dotykania twarzy, bo oznacza to nieszczerość, zdenerwowanie. Nie zakrywaj też dłonią ust, bo świadczy to o tym, że chcesz skłamać. Nigdy nie śmiej się ironicznie, nie miej obojętnego wyrazu twarzy, nie wierć się na krześle. Proste plecy, głowa uniesiona prosto lub lekko do góry, sprężysty krok, jasne spojrzenie, delikatne pochylenie się w stronę dyskutanta – to zalecane i dobrze odbierane postawy.
• gesty - wykorzystuje się do zaakcentowania komunikatów słownych, a czasami zastępują samą mowę. Wskazują też na to, jaki masz temperament. Ich ilość nie musi być duża, ważne żeby były odpowiednio wkomponowane w prezentację. Pocieranie uszu, oczu jest postrzegane jako wyraz niepokoju, fałszu. Dotykanie policzków czy podbródka najczęściej kojarzone jest z myśleniem, ale też łączone jest z niezadowoleniem i znudzeniem. Założone ręce, trzymanie w dłoni torebki, teczki wytwarza barierę między rozmówcami, sugeruje postawę obronną. Potakuj głową, bo dzięki temu zachęcasz do kontynuowania dialogu.
• strój - musi być dostosowany do okoliczności. Zupełnie inaczej odbierze cię egzaminator jak ubierzesz się w garnitur, a inaczej jak założysz na siebie dres. Ubranie powinno nadawać ci profesjonalny wizerunek, czyli powinno być czyste, schludne, bez ekstrawagancji. Dodatkowo garderoba wpływa na ciebie samego, pokazuje czy dobrze się w niej czujesz.
• kolory jakimi się otaczasz, mogą zadecydować, jak będziesz odbierany. Czerwień dodaje śmiałości, zdecydowania, otwartości, a niebieski uspokaja. Pamiętaj, że zieleń budzi zaufanie, zatem pomyśl o takiej garderobie podczas rozmowy o pracę. Siwe barwy pasują tam, gdzie panuje konserwatywne środowisko. Czarny kolor może tworzyć barierę i nie zachęca do kontaktu. Biel oddaje kruchość, naiwność, więc wykorzystaj go jeśli chcesz wzbudzić w kimś litość. Odcienie metaliczne sugerują przepych, elegancję. Ogólnie wszystkie ciemne kolory budują prestiż, kojarzą się z powagą, a jasne oddają otwartość, nowoczesność. Jeśli chcesz podkreślić swoją delikatność to załóż coś pastelowego, a jeżeli zależy ci na zaakcentowaniu swojej aktywności, dynamiczności pomyśl o jaskrawej sukience czy spodniach.

Na zakończenie
Zanim zaczniesz prezentować swoją osobę innym, musisz najpierw poznać siebie. Pamiętaj, że autopromocja ma trzy główne cele: wzbudzenie sympatii, potwierdzenie własnych kompetencji, pokazanie swojego wysokiego statusu. Popracuj nad sobą, pokonaj nieśmiałość, by autoprezentacja była dla ciebie nie tylko obowiązkiem, ale i zabawą.