Obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład zrewolucjonizował dotychczasowe zasady opodatkowania. Zmiany dotknęły również osoby fizyczne udzielające korepetycji oraz tłumaczy. W poniższym artykule zastanowimy się nad najbardziej optymalną formą opodatkowania dla tych grup podatników.
Zasady opodatkowania po 1 stycznia 2022 r.
Z dotychczasowych form opodatkowania działalności gospodarczej wykreślono kartę podatkową. W 2022 r. z tej formy opodatkowania mogą korzystać wyłącznie ci przedsiębiorcy, który wybrali to rozwiązanie jeszcze w 2021 r. Natomiast podatnicy którzy chcą rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w 2022 r. mają do wyboru zasady ogólne, podatek liniowy oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Główne zmiany zaszły jeżeli chodzi o ryczał ewidencjonowany. Z kategorii osób wykonujących wolny zawód wykreślono bowiem osoby udzielające lekcji na godziny. To powoduje, że obecnie korepetytorzy korzystają ze stawki 8,5% ryczałtu przewidzianej dla usług edukacyjnych. W definicji wolnego zawodu pozostawiono natomiast tłumaczy. Dla takich osób przewidziano stawkę 17% przychodu, przy czym przypomnijmy, że za wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. Jeżeli natomiast tłumacz prowadzi działalność gospodarczą przy zatrudnieniu pracowników to w takim przypadku właściwa będzie stawka 15% przychodu.
Zmianie nie uległy natomiast stawki podatkowe przewidziane dla zasad ogólnych oraz dla podatku liniowego. Tutaj natomiast należy przypomnieć, że w przypadku zasad ogólnych znacznemu podwyższeniu uległa kwota wolna od podatku która obecnie wynosi 30 000 zł. Również próg podatkowy powodujący przejście ze stawki 17% na stawkę 32% zwiększono z 85 528 zł do 120 000 zł.
Dodajmy, że przedsiębiorca może kwotę wolną od podatku stosować już na etapie obliczania zaliczek na podatek, a więc w trakcie roku podatkowego.Taka zmiana może powodować, że dla części podatników bardziej opłacalna stanie się forma rozliczenia w oparciu o zasady ogólne.
Koszty uzyskania przychodów w kontekście Polskiego Ładu
Bardzo ważnym zagadnieniem dla podatników prowadzących działalność gospodarczą są koszty podatkowe. Zmniejszają one bowiem przychód podatkowy co wpływa na mniejszą podstawę opodatkowania oraz w konsekwencji mniejszy podatek do zapłaty.
Przede wszystkim przypomnijmy, że kategoria kosztów podatkowych w ogóle nie występuje w przypadku ryczałtu.
W kontekście natomiast zasad ogólnych oraz podatku liniowego konieczne należy zwrócić uwagę na treść art. 22c pkt 2 ustawy PIT. Przepis ten podaje, że nie podlegają amortyzacji budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy.
To powoduje, że podatnicy tracą możliwość ujęcia w kosztach podatkowy odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych. W konsekwencji korepetytor czy tłumacz prowadzący działalność gospodarczą we własnym mieszkaniu traci prawo do ujęcia w kosztach wydatków na amortyzację tego rodzaju nieruchomości nawet jeżeli jest ona wykorzystywana na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
Ulga dla klasy średniej
Kolejną nowością wprowadzoną w ramach Polskiego Ładu jest ulga dla klasy średniej. Jest to preferencja podatkowa polegająca na odliczeniu od podstawy opodatkowania określonej kwoty wyliczonej wg wzoru ustawowego. Ulga ta przysługuje jeżeli przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w skali roku mieszczą się w przedziale co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł.
Co jednak istotne z treści art. 26 ust. 4a ustawy PIT wynika, że ulga dla klasy średniej przysługuje wyłącznie tym przedsiębiorcom, którzy przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej rozliczają wg zasad ogólnych. To powoduje, że z preferencji tej nie mogą skorzystać ani przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym ani też opodatkowujący dochód podatkiem liniowym.
Polski Ład a składka zdrowotna
Najgłośniejszą zmianą wprowadzoną w ramach Polskiego Ładu jest brak możliwości odliczenia od podatku opłaconej składki zdrowotnej. Reguła ta obejmuje wszystkich przedsiębiorców niezależnie od formy opodatkowania.
Warto także wskazać, że zmianie uległy także zasady ustalania składki zdrowotnej, która będzie uzależniona od uzyskanego przez podatnika przychodu/dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dochód będący podstawą obliczenia składki zdrowotnej będzie ustalany narastająco jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania przychodów osiągniętymi od początku roku, po pomniejszeniu o sumę dochodów ustalonych za poprzednie miesiące.
Co istotne podstawa wymiaru składki zdrowotnej za dany miesiąc nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. W 2022 r. kwota minimalnego wynagrodzenia to 3.010 zł. Jeżeli przykładowo w danym miesiącu podatnik nie osiągnie żadnego dochodu to składka zdrowotna będzie obliczana w oparciu o kwotę minimalnego wynagrodzenia, która stanowić będzie podstawę obliczenia składki.
W przypadku przedsiębiorców, którzy jako formę opodatkowania wybrali zasady ogólne wysokość składki będzie wynosi 9% dochodów. W przypadku podatników opodatkowujących swoją działalność podatkiem liniowym składka zdrowotna to 4,9% dochodów.
Najbardziej skomplikowane zasady obliczania składki zdrowotnej dotyczą podatników, który wybrali opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym. W ich przypadku stawka składki zdrowotnej również wynosić będzie 9% jednakże miesięczną podstawę wymiaru składki będzie stanowić:
1) kwota odpowiadająca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczą kwoty 60.000 zł,
2) kwota ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ww. ustawy, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczą kwotę 60.000 zł i nie przekroczą kwoty 300.000 zł,
3) kwota odpowiadająca 180% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ww. ustawy, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczą kwotę 300.000 zł.
W konsekwencji wraz ze wzrostem przychodu wzrastać będzie również kwota składki zdrowotnej.
Wspomniane przeciętne miesieczne wynagrodzenie w IV kwartale 2021 r. wyniosło 6221,04 zł i będzie ono podstawą obliczenia składki zdrowotnej w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego.
Polski Ład – jakie zasady opodatkowania wybrać?
Niestety nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytanie ponieważ każdy przypadek powinien zostać przeanalizowany indywidualnie. Z pewnością nie można postawić tezy, że jedna forma jest lepsza od drugiej. Jeżeli w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnik uzyskuje niskie koszty działalności to dobrą opcją będzie ryczałt.
Z drugiej strony należy pamiętać, że wybór ryczałtu lub podatku liniowego wyklucza możliwość rozliczenia wspólnie z małżonkiem. Dodatkowo w żadnej z tych opcji nie można uwzględnić całkiem sporej kwoty wolnej od podatku. Dodatkowym plusem zasad ogólnych jest możliwość zastosowania ulgi dla klasy średniej jednakże w przypadku sporych dochodów przekraczających 120 000 dochodu podatnik nie dość, że traci prawo do ulgi to jeszcze musi liczyć się z podatkiem wg stawki 32%.
Podsumowując należy zatem wskazać, że konkretny przypadek musi być rozpatrywany w sposób indywidualny. To co dla jednego podatnik będzie rozwiązaniem korzystnym podatkowo niekoniecznie musi znaleźć zastosowanie w przypadku innej osoby fizycznej. Decyduje bowiem konkretny stan faktyczny.
