Proces digitalizacji nauczania stał się już faktem. Dynamiczny rozwój i wręcz galopujący postęp technologiczny stwarza coraz większe możliwości wykorzystania najnowszych technologii w edukacji. Jedną z nich jest nauczanie na odległość, które zyskuje coraz więcej zwolenników, nie tylko ze względu na swoją funkcjonalność, ale również łatwą dostępność i atrakcyjność dla ucznia.
Co to jest platforma e-learningowa?
E-learning to nauka z wykorzystaniem Internetu i komputerów, doskonale uzupełniająca tradycyjne metody nauczania i stwarzająca możliwość pracy zdalnej, bez konieczności przebywania w sali lekcyjnej.
Narzędziem do e-learningu może być chociażby platforma e-learningowa (inaczej platforma edukacyjna), która jednocześnie jest narzędziem do nauczania i uczenia się. Platforma e-learningowa to serwis, w którym znajdują się tekstowe i audiowizualne materiały dydaktyczne przygotowane specjalnie dla konkretnych użytkowników lub gotowe kursy w postaci interaktywnych lekcji online, umożliwiające samodzielną naukę. Zazwyczaj platformy są już przystosowane do obsługi przez urządzenia mobilne (telefony i tablety), w tym przypadku możemy więc mówić o m-learningu (mobile learningu). Wiedza jest dostępna dla ucznia zawsze - formuła platformy sprawia, iż użytkownik ma nieograniczony dostęp do wiedzy przez całą dobę
Każdy uczeń (uczestnik kursu) posiada swoje indywidualne konto. Nauczyciel (lub trener) może tworzyć grupy uczniów, by zarządzać dostępem do materiałów czy gotowych kursów. Postępy uczniów są widoczne na koncie nauczyciela. Nauczyciel ma również dostęp do statystyk platformy - dzięki możliwości generowania raportów indywidualnych oraz zestawień statystycznych może kontrolować postępy w nauce swoich uczniów.
Źródło: edwiser.org
Możliwości platformy e-learningowej
Platforma e-learningowa umożliwia:
- naukę w zorganizowany sposób i wygodne czerpanie wiedzy z licznych, gotowych kursów online z wielu przedmiotów oraz materiałów dodatkowych;
- udostępnienie własnych materiałów dydaktycznych stworzonych przez nauczyciela (filmów video, nagrań dźwiękowych, zdjęć, map, schematów, fragmentów tekstów, quizów, gier, itp.), bądź stworzenia własnych kursów z danych przedmiotów;
- łatwe tworzenie i udostępnianie online dokumentacji nauczycielskiej (elektroniczne dzienniki lekcyjne, plany zajęć, scenariusze zajęć, konspekty, standardy wymagań, programy wychowawcze, itp);
- atrakcyjne przeprowadzanie zajęć, większe zaangażowanie ucznia, dzięki interaktywnym elementom wykorzystaniu współpracy dwóch półkul mózgowych, co wpływa na lepsze zapamiętywanie materiału;
- realizację projektów, których bez wykorzystania platformy by nie było (np. grupowe projektowanie, tworzenie i edycja modeli 3D, przeprowadzanie wirtualnych eksperymentów, wirtualne podróże);
- automatyczną weryfikację wiedzy – platforma umożliwia sprawdzanie i ocenę wiedzy oraz umiejętności uczniów poprzez elektroniczne testy, sprawdziany, czy zadania online monitorujące wszystkie składowe: rozumienie ze słuchu, pisania, czytania, znajomość słówek), które automatycznie ocenią efekty i poziom osiągnięć każdego ucznia. Testy mogą być przeprowadzane w oparciu o interaktywne ćwiczenia, quizy, krzyżówki, mapy, filmy, fragmenty tekstu, nagrania, a nawet gry edukacyjne oparte na grywalizacji;
- zadawanie prac domowych, automatyczne ich sprawdzenie, przy okazji dostarczając szeregu dodatkowych informacji (np. godzina wykonania pracy domowej). To dodatkowa korzyść dla nauczycieli – nie muszą poświęcać czasu na sprawdzanie prac domowych, czy przygotowywanie materiałów w wersji papierowej;
- uproszczoną pracę grupową – moduły e-learningowe ułatwiają realizację grupowych projektów edukacyjnych, wspólną naukę, nawet pozalekcyjną, wymianę spostrzeżeń, własnych poglądów, czy dodatkowych pytań, efektem czego mogą być kompletne projekty (np. strona internetowa, materiały edukacyjne, płyty multimedialne, nagrania video online, elektroniczna gazetka szkolna, pliki dźwiękowe, prezentacje multimedialne, itp.);
- korzystanie podczas zajęć po integracji platformy z tablicą interaktywną;
- wykorzystanie ciekawego narzędzia, jakimi są vodcasty. Vodcast to dość krótki nagranie (od 1 do 5 minut), które mają formę telewizji internetowej, analogicznie do podcastów będących rodzajem audycji radiowych;
- dzięki modułowi komunikacyjnemu platforma umożliwia kontakt między użytkownikami – zarówno pomiędzy uczniem a nauczycielem, jak i pomiędzy poszczególnymi uczniami. Są tu do wyboru zarówno videokonferencja, komunikacja za pomocą poczty elektronicznej oraz chat.
Źródło: msp.gov.pl (platforma Ministerstwa Skarbu Państwa)
Przykłady platform e-learningowych
Najbardziej znanym przykładem platformy e-learningowej jest Moodle – platforma działająca na zasadzie open source i umożliwiająca zamieszczenie dowolnie wybranych przez siebie materiałów. Wiele szkół, firm szkoleniowych, czy serwisów z kursami online posiada własne, dedykowane platformy, do których dostęp jest możliwy jedynie po zalogowaniu – na rynku można znaleźć mnóstwo gotowych rozwiązań.
Jeśli żadna z komercyjnych, gotowych ofert platform nie spełni wszystkich oczekiwań, content można stworzyć samodzielnie za pomocą platformy Moodle. Platforma Moodle posiada wszelkie funkcjonalności i pozwala na całkowitą personalizację treści. Dzięki temu nauczyciel, który posiada umiejętności tworzenia cyfrowych materiałów może samodzielnie zamieścić niezbędne materiały.
Najpopularniejszym i najczęstszym wykorzystaniem platform edukacyjnych jest przeprowadzanie kursów online (np. serwis udemy.com czy edx.org).
Przykładem edukacji opartej na platformie edukacyjnej np. do nauki języków obcych może być etutor.pl. W serwisie można przeprowadzić wstępny test znajomości języka (który w trakcie przygotowań można powtarzać, by monitorować efekty). Po określeniu poziomu językowego dobierane są lekcje, które dzięki przekazom audiowizualnym i ćwiczeniom interaktywnym znacznie ułatwiają przyswajanie materiału. W trybie nauki dostępne są lekcje, powtórki (w tym dodatkowe partie materiału, które sprawiły jakikolwiek problem), gry językowe (np. pamięć – dopasowywanie par słowno-obrazkowych, obrazki – nauka ze słuchu, obrazki – wpisywanie słów, krzyżówki), Wordsmith, trener wymowy, Diki podcasty).
Źródło: www.etutor.pl
Platformy e-learningowe służą również do uzupełniania cykli wykładów na studiach wyższych, wiele uczelni wyższych posiada swoje własne platformy, które stwarzają możliwość przeprowadzania dodatkowych wykładów, zawierają mnóstwo materiałów dodatkowych, pozwalają na szybkie i wygodne kontrolowanie poziomu wiedzy studentów.
Źródło: edx.org (platforma e-learningowa edX)
Minusy wykorzystania platform e-learningowych
Atrakcyjna forma zajęć na młodzieży, dla której komputery, Internet, smartfony czy tablety są dziś rzeczywistością. Jednak korzystanie z platformy edukacyjnej wiąże się czasem z przygotowaniem i specjalnym przeszkoleniem nauczycieli, zarówno z korzystania z platformy, jak i samodzielnego przygotowywania materiałów.
Kolejnym problemem może być również to, iż platformy z gotowymi kursami i materiałami dydaktycznymi muszą być, tak jak każde oprogramowanie, zakupione przez szkoły, co wiąże się z kosztami. Jednak na rynku jest coraz więcej polskich platform za naprawdę niewielkie pieniądze. Ponadto niektórzy twórcy platform udostępniają bezpłatnie starsze wersje swojego narzędzia.
Wykorzystywanie platform e-learningowych to unowocześnienie, usprawnienie i uatrakcyjnienie procesu edukacyjnego i przygotowanie ucznia do funkcjonowania w realiach społeczeństwa informacyjnego. Bazując na coraz większej popularności e-learningu śmiało można stwierdzić, że ma on przed sobą wielką karierę, zarówno w edukacji szkolnej, jak i szkolnictwie wyższym. Zdigitalizowany materiał doskonale uzupełnią dodatkowo aplikacje mobilne, o których będzie mowa w jednym z kolejnych artykułów.
