Opowiadanie to gatunek literacki i forma wypowiedzi narracyjnej. Krótki, pisany prozą utwór o nieskomplikowanej, luźnej kompozycji, zawierający dialogi oraz elementy innych form wypowiedzi, np. opisy, charakterystyki, a nawet opowiadania. Choć fabuła krąży najczęściej wokół jednego wątku, a w całej wypowiedzi bierze udział niewielu bohaterów, w toku wydarzeń powinno przybierać formę narastającą.
Istnieją dwa rodzaje opowiadań: odtwórcze i twórcze, a każde z nich charakteryzuje inna specyfika tworzenia. Opowiadanie odtwórcze bazuje w większości na odgórnie wskazanej sytuacji, wydarzeniu z danego dzieła literackiego lub innego tekstu kultury. Zaś opowiadanie twórcze zależy tylko i wyłącznie od naszej wyobraźni.
OPOWIADANIE W 5 KROKACH
1. NARRACJA
Zastanów się na początku, jak chcesz poprowadzić narrację w swojej pracy. Masz do wyboru: zostać wszechwiedzącym narratorem, który nie biorąc udziału w akcji utworu, ma dostęp do wszelkiej wiedzy na temat bohaterów i zdarzeń, lub brać udział w zdarzeniach jako jedna z postaci. Ten pierwszy czuwać będzie nad przebiegiem akcji, a więc będzie również obiektywny. Wypowiadać się będzie w 3 osobie i liczbie pojedynczej. Jeżeli jednak wolisz brać udział w fabule, to zadaj sobie pytanie, czy chcesz być sobą, czy może wcielić się w inną postać. Być może wolałbyś na chwilę lub dwie zamienić się w Balladynę z dramatu Juliusza Słowackiego, Włóczykija ze znanych książek o Muminkach albo kogokolwiek tylko sobie wymarzysz? Staniesz się wtedy narratorem subiektywnym i choć nie będzie on miał wiedzy o wszystkim, co w opowiadaniu się dzieje, to jako jednostka będzie mógł dzielić się swoimi spostrzeżeniami i odczuciami. Wybór należy do Ciebie!
2. CZAS I MIEJSCE AKCJI
Dobrze jest zacząć od zaplanowania świata i realiów, w jakich obracać się będą bohaterowie twojego opowiadania. To od nich zależeć będzie, jakie sytuacje czy wydarzenia, będą składać się na fabułę.
3. ZAWIĄZANIE AKCJI
Pożądane jest, aby akcja utworu przyciągała uwagę czytelnika. Jeżeli chcesz zainteresować odbiorcę, zaskocz go. Spraw, aby od samego początku był oczarowany. Wymyśl coś, co sam chciałbyś przeczytać. Zawiązanie akcji ma na celu zapoznanie się z bohaterami i światem przedstawionym, lecz jak w wielu przypadkach, czytelnik może poznać ich w działaniu. Nie musisz opisywać wszystkiego po kolei. Cechy osobowości uwydatnią się w zachowaniu, a zamiary bohaterów możesz ująć w delikatne sugestie, aby nie zdradzać wszystkiego na początku i trzymać w niepewności swojego czytelnika. Zafunduj sobie i swojemu nauczycielowi dobrą rozrywkę.
4. ZWROTY AKCJI
Zwyczajne dialogi i opisy mogą znużyć. Wprowadź zatem do swojego wypracowania zwroty akcji. Gdy akcja utworu toczy się jednostajnie, czas wywrócić wszystko do góry nogami. Zadbaj o prawdziwy armagedon. Kto powiedział, że babcia nie może ratować wnucząt, wskakując na swój tęczowy, latający motocykl razem ze swoim gadającym aligatorem Hapsem? Czy świat bohaterów może być zamknięty w pudełku po butach prababki? Może.
5. PUNKT KULMINACYJNY I ZAKOŃCZENIE
Na tym etapie akcja utworu nabiera tempa i nagle wydarza się coś szczególnego, bo jak w każdej historii potrzebny jest moment przełomowy. Bohater przez ciebie stworzony dowiaduje się prawdy, orientuje się, iż został oszukany lub po prostu daje upust swoim emocjom. Warto jednak pomyśleć co dalej. Napięcie trzeba rozładować, a potem czeka cię jeszcze dopisanie zakończenia. Wróć myślami do wydarzeń i zastanów się, jakie wnioski wyciągasz z opisanej historii. Spróbuj „wejść w skórę” postaci, a następnie wyciągnąć wraz z nimi istotne przemyślenia.
Jeśli chcesz wiedzieć, jak poprawnie napisać dłuższe formy wypowiedzi - zachęcamy do pobrania naszego e-booka "Jak napisać", w którym w prosty i przejrzysty sposób opisaliśmy 10 form wypowiedzi pisemnych, a do każdej z nich dodaliśmy mapy myśli, aby ułatwić Ci przyswojenie wiedzy.
Miłej lektury :)
