„Bez granic — Lepsze życie” (Disney+): recenzja odcinka o mózgu, nauce i… perkusji
Czy można w kilka tygodni nauczyć się nowej, trudnej umiejętności i zagrać przed dziesiątkami tysięcy osób? W programie „Bez granic — Lepsze życie” Chris Hemsworth podejmuje takie wyzwanie. Odcinek poświęcony nauce i starzeniu się mózgu to świetny punkt wyjścia, by zastanowić się, jak naprawdę działa pamięć, jak ją trenować i dlaczego wsparcie innych ma ogromne znaczenie.
Fot. Disney+
Odcinek w skrócie
Wyzwanie brzmi: naucz się grać na perkusji i wystąp razem z Edem Sheeranem na stadionie przed 70 000 osób.
- Chris Hemsworth – podejmuje wyzwanie, ucząc się gry od zera.
- Ed Sheeran – zaprasza go na scenę i motywuje do nauki.
- Ben Gordon (perkusista Parkway Drive) – trener i nauczyciel Hemswortha.
- Dr Maya Shankar – neurolożka, która wyjaśnia, jak starzeje się mózg i jak uczenie się nowych rzeczy wspiera pamięć.
Ten odcinek to nie tylko efektowny koncert, ale przede wszystkim pokaz procesu uczenia się – z trudnościami, frustracjami i małymi sukcesami.
Starzenie się mózgu – co mówią badania
W programie pojawia się stwierdzenie, że po 40. roku życia mózg kurczy się o ok. 5 proc. na dekadę. To uproszczenie, ale kierunek jest prawdziwy.
- Mózg rzeczywiście traci objętość wraz z wiekiem. Najszybciej starzeją się płaty czołowe i hipokamp (odpowiedzialny m.in. za pamięć).
- Tempo zmian zależy od wieku i stylu życia. Największe przyspieszenie widać zwykle po 60–70 roku życia.
- Nie każdy starzeje się tak samo. Duże znaczenie mają czynniki genetyczne, zdrowotne i aktywność umysłowa.
Dlaczego warto uczyć się nowych rzeczy
Badania neurobiologiczne pokazują, że plastyczność mózgu działa przez całe życie. To oznacza, że nowe wyzwania – np. nauka gry na instrumencie – mogą poprawiać pamięć, koncentrację i koordynację.
Przykłady z badań:
- żonglowanie – nawet kilkutygodniowy trening powoduje zmiany w strukturze istoty szarej,
- muzyka – nauka gry na instrumencie wspiera pamięć roboczą i organizację ruchu,
- ćwiczenia umysłowe i fizyczne – najlepiej działają te, które wymagają współpracy obu półkul mózgu.
Techniki uczenia się, które warto znać
Największym atutem odcinka jest pokazanie różnych technik uczenia się. Można je wykorzystać w dowolnej dziedzinie:
- porcjowanie informacji (chunking) – dzielenie materiału na mniejsze części,
- naśladowanie (mirroring) – obserwacja i powtarzanie ruchów eksperta,
- wizualizacja (motor imagery) – ćwiczenie w wyobraźni, które aktywuje podobne obszary mózgu jak realne działanie,
- powtórki rozłożone w czasie (spaced repetition) – lepsze niż „zakuwanie” w jednej sesji,
- przeplatanie zadań (interleaving) – mieszanie różnych typów ćwiczeń, co zwiększa trwałość efektów.
Plusy odcinka
- Realistyczne pokazanie trudności nauki. Widzimy frustrację i powolny postęp.
- Dobre wsparcie społeczne. Trener, przyjaciel, ekspert – każdy odgrywa swoją rolę.
- Rzetelne połączenie nauki i praktyki. Wyjaśnienia neurolożki dobrze korespondują z procesem treningu.
A gdzie trzeba dopowiedzieć?
- „5 proc. na dekadę” – warto pamiętać, że to uśrednione hasło, a faktyczne tempo zmian zależy od wieku i zdrowia.
- Celebryta ma inne zasoby. Chris Hemsworth mógł liczyć na Eda Sheerana i gwiazdę metalu jako nauczyciela. My zwykle takich możliwości nie mamy.
- Ale… wsparcie jest dostępne dla każdego. Wystarczy nauczyciel, korepetytor, rodzic czy kolega. Obecność kogoś, kto motywuje i kibicuje, realnie zwiększa szanse powodzenia.
Wnioski dla uczniów, rodziców i nauczycieli
- Nie bój się trudnych wyzwań. To właśnie one najbardziej „trenują” mózg.
- Ćwicz systematycznie. Krótkie, regularne sesje są skuteczniejsze niż maraton.
- Korzystaj z pomocy. Uczenie się w pojedynkę jest możliwe, ale łatwiejsze i przyjemniejsze z kimś, kto wspiera.
- Stawiaj na różnorodność. Mieszaj metody, korzystaj z chunkingu, wizualizacji i powtórek.
