W dniu dzisiejszym, tj. 14 marca 2018, nad ranem zmarł brytyjski astrofizyk Stephen Hawking. Miał 76 lat. Informację o śmierci tego wybitnego profesora matematyki i fizyki przekazała jego rodzina.
Stephen William Hawking urodził się 8 stycznia 1942 roku. Już jako nastoletni chłopiec interesował się naukami przyrodniczymi, matematyką i fizyką. W wieku 17 lat otrzymał stypendium na studia w Oxfordzie. Po dwóch latach nauki przeniósł się jednak na uczelnię do Cambridge. Niestety w wieku zaledwie 21 lat zdiagnozowano u niego stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Choroba ta wyniszcza całkowicie organizm atakując szpik, korę mózgową i powoduje zanik mięśni. Zakłada się, że pacjenci ze zdiagnozowanym ALS przeżywają średnio 10 lat. Hawking nawet medycynie roześmiał się w twarz i przeżył z nią aż 55 lat. Mimo postępującej choroby praktycznie do końca występował publiczne i prowadził badania naukowe. Jest to szczególnie godne podziwu, ponieważ konsekwencjami stwardnienia zanikowego bocznego był całkowity paraliż, a porozumiewanie się ze światem umożliwiał syntezator mowy. W 1965 roku, już po diagnozie, ożenił się z Jane Wilde, z którą miał trójkę dzieci. Po 26 latach małżeństwo rozpadło się, a Hawking ponownie ożenił się ze swoją pielęgniarką.
Już od początku swojej kariery zawodowej Stephen Hawking zajmował się problemami kosmologii. W latach sześćdziesiątych, wraz z Rogerem Penros’em badał „osobliwości” w teorii względności. Podsumowanie prowadzonych wówczas badań i wysnutych teorii znalazło się w książce „Wielkoskalowa struktura czasoprzestrzeni” (The Large Scale Structure of Spacetime). Naukowcy dowiedli, na podstawie złożonych modeli matematycznych wyprowadzonych z ogólnej teorii względności, że osobliwości (czyli m.in. czarne dziury) można opisać przez trzy ich właściwości: masę, ładunek elektryczny i moment pędu. To właśnie wtedy padła odpowiedź na pytanie: Czy Wszechświat musiał mieć swój początek?. W późniejszym okresie naukowiec w pełni skoncentrował się na badaniu czarnych dziur. W 1974 roku postawił teorię, że czarne dziury powinny emitować promieniowanie i mają niezerową temperaturę. Emisja cząsteczek subatomowych wytwarzanych przez te osobliwości została nazwana tzw. promieniowaniem Hawkinga.
W 2004 roku Stephen Hawking zaprezentował kolejną teorię czarnej dziury. Hawking twierdził, że wszystko co zniknie poza „horyzontem zdarzeń” czarnej dziury zostaje na zawsze utracone, jednak obiekty wyparowujące pozostawiają po sobie „promieniowanie Hawkinga". Jednakże promieniowanie to nie ma w sobie żadnej informacji o tym, co wpadło do czarnej dziury, czyli wynika stąd, że informacja musiała zostać utracona na zawsze. Przeczy to jednak założeniom mechaniki kwantowej, co powoduje powstanie paradoksu.
W 2015 roku, podczas konferencji naukowiec dochodzi do wniosku i stawia nową teorię, że rzeczy pochłonięte przez czarną dziurę mogą wydostać się z niej i powrócić w innym wszechświecie. Według jego badań osobliwości w postaci czarnych dziur nie są identyczne, Każda z nich posiada tzw. „włosy”, czyli swego rodzaju deformacje znajdujące się na jej obrzeżach. Te zniekształcenia w kontinuum czasoprzestrzennym, ich kształt, mogą posłużyć do ustalenia co wpadło do środka czarnej dziury. Jeżeli teoria ta zostanie potwierdzona wraz z tym, że cząsteczki promieniowania Hawkinga mogą ze sobą „zabrać” pochłonięty w dziurze szkielet i ponownie „oddać go” do wszechświata, doprowadzi to do eksperymentalnego dowiedzenia istnienie promieniowania Hawkinga.
Za swojego życia Stephen Hawking wydał wiele publikacji naukowych oraz książek. Oto najważniejsze pozycje naukowe:
- Krótka historia czasu – z roku 1988. Pierwsza popularnonaukowa książka Hawkinga, stała się światowym bestsellerem.
- Czarne dziury i wszechświaty niemowlęce oraz inne eseje – kolejny bestseller, który jest zbiorem artykułów i wykładów, jak również zawiera materiały autobiograficzne.
- Wszechświat w skorupce orzecha– z roku 2001. Stanowi kontynuację Krótkiej historii czasu, zawarte tu są nowe odkrycia z zakresu kosmologii i fizyki teoretycznej.
- Jeszcze krótsza historia czasu– z roku 2005 książka współautorstwa Leonarda Mlodinowa, stanowi aktualizację i uzupełnienie Krótkiej historii czasu.
- Wielki projekt– pozycja z roku 2010 napisana także wspólnie z Leonardem Mlodinowem,
Poza książkami typowo naukowymi wraz ze swoją córką Lucy Hawking napisał trzy powieści fantastyczno-naukowe dla młodszych czytelników:
- Jerzy i tajny klucz do Wszechświata– w której opisane jest także promieniowanie Hawkinga
- Jerzy i poszukiwanie kosmicznego skarbu
- Jerzy i wielki wybuch
Mimo, iż był całkowicie sparaliżowany, nie zaprzestawał kontynuacji prac naukowych. Brał również czynny udział w konferencjach, występował publicznie na wydarzeniach naukowych, spotykał się prezydentami różnych państw. Głośno również mówił o możliwych zagrożeniach płynących z rozwoju sztucznej inteligencji i robotów. Poniekąd stał się również celebrytą popkultury. Jego postać pojawiła się w „Simpsonach”, „Futuramie”, ale także w „Star Treku” i „Teorii wielkiego podrywu”.
W 2014 na ekrany kin wszedł film pt. „Teoria wszystkiego” opowiadający historię życia genialnego astrofizyka, jednego z największych naukowców wszechświata, przez niektórych nazywanego drugim Einsteinem.
