Wystąpienia publiczne, czy to prezentacja, egzamin ustny, czy ustna matura, powoduje duży stres. Poza dobrym przygotowaniem merytorycznym, niezwykle istotna jest mowa ciała. Odbiór wystąpienia w dużej mierze determinują gesty, postawa i ton głosu mówcy. Można być świetnie przygotowanym, jednak gdy ciało odmawia posłuszeństwa, a głos więźnie w gardle, możemy mieć kłopot. Pokażemy wam, na co zwrócić uwagę podczas publicznych wystąpień. Co robić, a czego nie, żeby słuchacz słuchał i był przekonany, że wiesz o czym mówisz?
Po pierwsze trening
Jeżeli masz możliwość wcześniejszego przygotowania materiału z tematu, na który będziesz się wypowiadał, przetrenuj wystąpienie. Nie chodzi o to, żeby uczyć się na pamięć całego wystąpienia słowo w słowo. Szczególnie, że podczas przemowy może paść pytanie, które wytrąci z rytmu. Jeżeli nauczysz się wszystkiego „na blachę”, taki przerywnik spowoduje, że zgubisz wątek i nie będziesz wiedzieć co dalej. Dlatego świetnym rozwiązaniem jest przygotowanie mini ściągawki, czyli konspektu. Wypunktowanie na kartce najważniejszych rzeczy pomoże w płynnym prowadzeniu wystąpienia.
Po drugie prezentacja
Do części wystąpień można przygotować prezentację multimedialną. Pamiętaj jednaj, że na slajdach nie powinno znajdować się zbyt dużo tekstu, a jedynie najważniejsze hasła, dane, liczby. Zmieniając slajd na kolejny wiesz, o czym dalej mówić. Przygotowanie wykresów, zapisanie kilku ważnych dat, liczb czy kluczowych haseł stworzy ściągawkę. Nie bój zerkać się na slajdy, żeby przypomnieć sobie o czym dalej masz mówić. Ale nie czytaj z nich. Odwrócenie się do audytorium bokiem czy plecami, w celu czytania spowoduje, że twoi słuchacze nic nie usłyszą.
Po trzecie panowanie nad ciałem
Mowa ciała to kluczowy element w wielu wystąpieniach publicznych. Pamiętaj, że twoje ciało, czy jesteś tego świadomy czy nie, zdradza co się dzieje w twojej głowie. Dlatego wielką sztuką jest opanowanie go i pełna kontrola, aby ciało stało się dodatkowym narzędziem w wystąpieniu, a nie przeszkodą.
Pozycja otwarta
Jeżeli przemawiasz na stojąco, stań prosto z wysoko uniesioną głową i patrz na publikę. Wyprostowana postawa, ramiona ściągnięte do tyłu, to sygnał dla odbiorcy, że wiesz o czym mówisz, jesteś przygotowany i pewny swoich słów. Możesz stanąć w lekkim rozkroku, aby łatwiej zapanować nad stabilnością ciała. Tylko nie przesadź. Uważaj również na gesty głowy. O ile głowa wysoko podniesiona to oznaka pewności siebie, o tyle zbyt dalekie odchylenie jej do tyłu i uniesienie podbródka będzie sygnałem lekceważenia i pogardy dla słuchacza. Najlepiej stań przed lustrem lub znajomymi, aby ocenili twoją postawę.
DOBRZE ŹLE
Jeżeli siedzisz przed komisją egzaminacyjną pamiętaj: nie krzyżuj nóg, nie zakładaj nogi na nogę. W ten sposób może poczujesz się bezpieczniej, ale to sygnał wycofania, zamknięcia swojej postawy, czyli gest braku pewności siebie. Staraj się nie siadać na samym brzegu krzesła, jakbyś miał za chwilę wybiec z Sali. Ręce powinny być luźno położone na kolanach, nie na stole komisyjnym. Jeżeli zaś odpowiadasz z własnej ławki, śmiało możesz położyć dłonie (nie całe ręce) na blacie.
DOBRZE ŹLE
Ręce
Nadmierna gestykulacja dłońmi przeszkadza w odbiorze tego co mówisz. Postaraj się zbytnio nimi nie wymachiwać. Jeżeli gest jest konieczny do zobrazowania czegoś, rób niezbyt wielkie ruchy w zakresie obszaru brzucha i dolnej części klatki piersiowej. Wymachiwanie całymi rękami nie wygląda dobrze.
Podczas wystąpienia nie trzymaj rąk w kieszeni. To przejaw arogancji i braku kultury. Staraj się również nie krzyżować ich przed sobą. Skrzyżowane ręce to zamknięcie postawy i stworzenie niewidzialnej granicy między tobą a słuchaczem. Osoby ze splecionymi rękami odbierane są jako wycofane, niepewne siebie. Najlepiej, aby ręce były spuszczone luźno wzdłuż ciała (tylko nie stań na baczność) lub palce dłoni stykały się ze sobą. Jest to gest poparcia tego co mówisz. Mówca tak trzymający dłonie sprawia wrażenie prawdomównego, w pełni przygotowanego do swojej przemowy.
Jeżeli nie jesteś pewny co zrobić jednak z dłońmi, boisz się, że możesz nad nimi nie zapanować, pomóż sobie. Wykorzystaj do tego mikrofon, wskaźnik lub długopis i zajmij swoje ręce. Trzymanie niewielkiego przedmiotu pozwoli uniknąć niekontrolowanych ruchów, a przy okazji uspokoi nieco nerwy.
Oczy
Podstawa do nawiązanie kontaktu wzrokowego. Nie mówimy do podłogi, patrząc na boki lub w tył na slajdy (jeżeli wspomagamy się prezentacją multimedialną). Rozbiegany wzrok, unikanie kontaktu ze słuchaczem, to oznaka stresu, ale również niepewności w tym, co mówisz. Jeżeli występujesz przed dużą publicznością i ciężko było by patrzeć na wszystkich, wybierz sobie kilka osób z sali i „mów do nich”. Siedząc przed komisją egzaminacyjną wzrok możesz skierować na jednego z nauczycieli lub patrzeć na nich na zmianę. Uważaj tylko, aby twoje oczy nie wyrażały błagalnej pomocy o ratunek ;)
Uśmiech
Nikt nie powiedział, że podczas przemowy nie wolno się uśmiechać. Czasami ludziom wydaje się, że uśmiech może zburzyć ich autorytet, słuchacz nie odbierze z należytą powagą prezentowanych mu treści. Nie prawda. Delikatny uśmiech sprawia, że wydasz się sympatyczniejszy i nie wystraszony.
Ton głosu
Wiemy, że się denerwujesz. Postaraj się jednak panować nad głosem, aby nie drżał podczas wystąpienia. Pierwszym krokiem do treningu głosu są ćwiczenia w domu. Mów do lustra, do rodziców, współlokatorów, do psa. Trenuj swoją przemowę na głos, nigdy pod szepcząc pod nosem. Jeżeli chcesz usłyszeć, jak inni cię słyszą, nagraj się. Pamiętaj, aby podczas egzaminu ustnego czy wystąpienia odpowiednio modulować głos. Jednostajny rytm wypowiedzi, ta sama tonacja, uśpi słuchaczy, a twoje wystąpienie będzie odebrane jako nudne. Zmiana tempa mówienia, podnoszenie i ściszanie głosu, poprawna dykcja oraz wyraźne akcentowanie sprawią, że wszyscy będą słuchali cię z zaciekawieniem.
