VAT jest rodzajem podatku obrotowego, który w założeniu dotyczy przedsiębiorców. W związku z tym osoby udzielające korepetycji są przeświadczone, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług ich nie dotyczą. W poniższym artykule wyjaśnimy, że zagadnienie to nie jest tak oczywiste i także korepetytorzy podlegają pod regulacje podatku VAT.
Kogo dotyczy podatek VAT?
Jak wskazaliśmy na wstępie istnieje dość powszechne przekonanie, że podatek ten dotyczy tylko przedsiębiorców. Prześledźmy jednak dokładnie treść przepisów.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Ustawa VAT, zawiera swoją własną definicję działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zwróćmy uwagę, że powyższa definicja w ogóle nie odnosi się do kwestii zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG. Jest to przesłanka natury formalnej, która nie ma znaczenia dla oceny czy dana osoba jest podatnikiem VAT. Istotne są wyłącznie kryteria obiektywne, opisujące jako przedsiębiorcę m.in. osoby świadczące usługi w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W świetle tak przedstawionej definicji nie ulega wątpliwości, że korepetytor świadczy odpłatne usługi edukacyjne w celach zarobkowych zatem można uznać, że prowadzi on działalność gospodarczą w myśl przepisów ustawy VAT.
WAŻNE
Dla uznania osoby fizycznej udzielającej korepetycji za podatnika VAT nie jest konieczne formalne zarejestrowanie firmy we właściwym urzędzie. Wystarczające jest samo spełnienie kryteriów obiektywnych.
Czy korepetytor musi płacić podatek VAT?
Okoliczność, iż korepetytor świadczy odpłatne usługi, które podlegają przepisom ustawy VAT nie oznacza, że automatycznie powstanie konieczność zapłaty podatku bowiem ustawodawca przewidział pewne kategorie zwolnień podatkowych. Zwolnienia ta możemy podzielić na podmiotowe oraz przedmiotowe.
Zwolnienie podmiotowe opiera się na wielkości obrotu osiągniętego przez danego podatnika. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. W przypadku rozpoczęcia świadczenia usług w ciągu roku limit liczy się proporcjonalnie do pozostałego okresu do końca roku. Jak zatem widać pułap limitu został określony na bardzo wysokim poziomie, co powoduje, że mało który korepetytor przekroczy tą wielkość.
W konsekwencji osoba świadcząca odpłatne usługi edukacyjne w postaci lekcji na godziny może być zwolniona z podatku VAT jeżeli nie przekroczy wskazanego limitu. Czy jednak taki podatnik ma jakieś obowiązki względem urzędu skarbowego? Wyjaśnić tutaj należy, że skoro nie ma podatku VAT to nie trzeba składać żadnych miesięcznych rozliczeń podatkowych. dodatkowo nie ma obowiązku rejestrowania się w urzędzie skarbowym dla celów podatku VAT (można to zrobić dobrowolnie i wtedy naczelnik US rejestruje podatnika jako „zwolniony z VAT”).
Zasadniczo jedynym obowiązkiem podatnika zwolnionego podmiotowo z podatku VAT jest prowadzenie ewidencji sprzedaży. Zgodnie bowiem z art. 109 ust. 1 ustawy VAT podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Celem prowadzenia tej ewidencji jest monitorowanie czy limit 200 000 zł nie został przekroczony. W momencie bowiem jego przekroczenia podatnik traci prawo do zwolnienia i staje się czynnym podatkiem VAT, co oznacza, że do każdej świadczonej usługi musi doliczać podatek VAT.
Co ciekawe przepisy nie wskazują ani wzoru czy formy takiej ewidencji ani też nie określają co powinna ona zawierać. Nie ma zatem przeszkód aby była prowadzona w formie papierowej (np. zeszyt) czy elektronicznej (tabelka w Excelu). Z pewnością jednak powinna obejmować datę sprzedaży oraz kwotę otrzymanego wynagrodzenia.
WAŻNE
Osoba udzielająca korepetycji dokonuje odpłatne świadczenia usług, przy czym może ona korzystać ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT jeżeli w ciągu roku nie zostanie przekroczony limit 200 000 zł. Zwolnienie to przysługuje podatnikom z urzędu, a jedynym obowiązkiem w tym zakresie jest prowadzenie ewidencji sprzedanych usług.
Drugim rodzajem zwolnienia jest zwolnienie przedmiotowe, które dotyczy rodzaju wykonywanych czynności. Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli.
Podkreślmy, że w przypadku zwolnienia przedmiotowego nie ma żadnego limitu kwotowego. Powoduje to, że wszystkie tego typu usługi, niezależnie od wielkości otrzymanego wynagrodzenia, są z mocy ustawy zwolnione z VAT. Ponadto skoro nie ma żadnego limitu to nie ma również obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży.
Należy zauważyć, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług prywatnego nauczania na odpowiednim poziomie edukacji, ale także przesłanki odnoszącej się do usługodawcy, który musi być nauczycielem. W konsekwencji z tego zwolnienia nie mogą skorzystać inne niż nauczyciele osoby udzielające korepetycji (np. studenci).
Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 13 grudnia 2016r., nr 0461-ITPP2.4512.805.2016.1.AGW, zwolnione od podatku jest nauczanie prywatne przez nauczycieli. Przy czym, prywatne nauczanie obejmuje czynności wykonywane przez nauczycieli na ich własny rachunek i odpowiedzialność (tj. nauczyciel działa we własnym imieniu). Prywatny charakter nauczania nie zależy od istnienia bezpośredniej relacji umownej między uczącym a uczniem (bądź uczniami), może to być bowiem umowa zawarta przez nauczającego np. z rodzicami uczniów.
Ponadto bez znaczenia w tej sytuacji pozostaje, czy odbiorcą usługi jest indywidualny uczeń, czy też jednocześnie większa liczba osób. W przypadku jednak, gdy nauczyciele świadczący usługi nauczania są zatrudnieni przez inny podmiot, to nie łączy ich bezpośrednia relacja umowna z uczniami, lecz z podmiotem zatrudniającym, co powoduje, iż zwolnienie nie przysługuje.
W konsekwencji nauczanie prywatne, w formie korepetycji, obejmujące czynności wykonywane przez nauczycieli na ich własny rachunek i odpowiedzialność może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy VAT. Taka osoba ma jeszcze mniej obowiązków niż podatnik zwolniony podmiotowo ponieważ nie składa żadnych miesięcznych deklaracji podatkowych, nie musi prowadzić ewidencji oraz nie musi rejestrować się dla celów podatku VAT w urzędzie skarbowym (choć może to zrobić jako podatnik „zwolniony z VAT”).
WAŻNE
Osoba udzielająca korepetycji, która ma status nauczyciela, może w zakresie świadczonych usług korzystać z całkowitego zwolnienia od podatku bez względu na wielkość obrotu. Zwolnienie to przysługuje nauczycielowi z mocy przepisu prawa.
Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że faktycznie podatek VAT dotyczy wyłącznie osób prowadzących działalność gospodarczą jednakże sama ustawa VAT w sposób specyficzny rozumie pojęcie przedsiębiorcy. Jest to bowiem także osoba świadcząca usługi w sposób ciągły i dla celów zarobkowych. Taka definicja sprawia, że korepetytor podlega pod regulacje podatku VAT nawet pomimo braku formalnego zarejestrowania działalności w urzędzie gminy czy miasta.
Co jednak dla korepetytorów najważniejsze nie powoduje to w każdym przypadku konieczności płacenia podatku VAT. Na szczęście ustawodawca przewidział dwie grupy zwolnień podatkowych tj. zwolnienie podmiotowego ze względu na wielkość obrotu oraz zwolnienie przedmiotowego ze względu na rodzaj świadczonych usług. Przeważająca większość osób udzielających prywatnych lekcji na godziny będzie mieścić się w zakresie jednego bądź drugiego zwolnienia.
