Charakterystyka organów kontroli państwowej i ochrony prawa

Przedstawiamy opracowanie zadania z WOS-u na podstawie arkusza maturalnego 2021, poziom rozszerzony.

Treść zadania

Scharakteryzuj tryb powoływania i kompetencje Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Opracowanie zadania

W społeczeństwie demokratycznym kluczową rolę odgrywa trójpodział władzy, który zapobiega nadużyciom uprawnień a przy tym reguluje zakres obowiązków poszczególnych organów. W niniejszej pracy scharakteryzuje tryb powoływania oraz kompetencje trzech niezależnych instytucji publicznych odpowiedzialnych za kontrolę oraz ochronę praw oraz mienia obywateli: Najwyższa Izba Kontroli (NIK), Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT). Cechą wspólną wszystkich organów jest misja publiczna oraz działanie w ramach ochrony obywateli, ich praw oraz dóbr osobistych. Niektóre kompetencje się pokrywają, jednak każdy organ działa niezależnie od innych, a opinie wydawane przez te instytucje mają wiążącą moc prawną.

Najwyższa Izba Kontroli to naczelny organ kontroli państwowej, który podlega pod Sejm. Za główne obszary działania NIK-u uznaje się monitorowanie działania organów administracji rządowej, ale także Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych (w tym osób sprawujących urzędy publiczne) czy działalności podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców). Do podstawowych wartości, którymi powinien kierować się NIK należy legalność, gospodarność, celowość oraz rzetelność. Proces powoływania Prezesa NIK rozpoczyna się na wniosek Marszałka Sejmu RP bądź grupy co najmniej 35 posłów, a przyjęty zostaje bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat. Rzecznik Praw Obywatelskich ujęty jest w Konstytucji RP jako strażnik wolności i praw obywatelskich. W sprawach związanych z dziećmi, ściśle współpracuje z Rzecznikiem Praw Dziecka. Do kompetencji RPO należy nadzorowanie oraz monitorowanie praw człowieka pod kątem nieprawidłowości i ich łamania ze strony innych organów państwowych.

Rzecznika Praw Obywatelskich powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu bądź grupy 35 posłów. Następnie w ciągu miesiąca Senat RP ma obowiązek zaakceptowania kandydatury zaproponowanej przez niższą instancję. Jeżeli Senat odrzuci propozycję, wybierany jest inny kandydat. W przypadku nie wybrania następcy, aktualnie urzędujący Rzecznik sprawuje swoje obowiązki do momentu wybrania kolejnego kandydata. Kadencja trwa 5 lat. Wniosek do RPO może złożyć grupa obywateli lub organ samorządowy, następnie Rzecznik może rozpocząć wyjaśnianie sprawy bądź zlecić ją odpowiednim instytucjom. Bada przede wszystkim zgodność z prawem, może zabierać głos w imieniu obywateli w ważnych dla nich sprawach przed np. Trybunałem Konstytucyjnym.

Krajowa Rady Radiofonii i Telewizji to organ konstytucyjny, który przestrzega wolności słowa, broni prawa do informacji a także reprezentuje szeroko pojęty interes publiczny w radiu oraz telewizji. Członkowie KRRiT są powoływani przez Sejm, Senat i Prezydenta Rzeczypospolitej. Nie powinni przynależeć do partii politycznych ani prowadzić działalności publicznej. Kadencja KRRiT trwa 6 lat. Do najważniejszych kompetencji tego organu zalicza się opracowywanie norm i zasad przyjętych przez media, które nie godzą w interesy obywateli ani nie obrażają żadnej grupy społecznej. Co rok przedstawiają sprawozdanie przed Sejmem, Senatem i PrezydentemRP. Kontrolują nadawców radiowych i telewizyjnych pod względem koncesji, wyznaczają standardy oraz zasady przyjęte i egzekwowane w przypadku kontroli mediów.

Omówione trzy organy łączy przede wszystkim tryb powoływania przez Sejm (w przypadku KRRiT także Senat i Prezydent) a także zbliżona długość kadencji. Ponadto, każda z wymienionych instytucji to organ konstytucyjny a do głównych zadań należy kontrola nad procesami istotnymi dla demokratycznego państwa. Każdy z tych organów ma obowiązek zdawania corocznych sprawozdań ze swojej działalności a niezależność danych organów gwarantuje rzetelne wykonywanie powierzonych zadań kompetentnym osobom.

Autor: Kinga Sroka

O autorze

avatar

Te artykuły też mogą Ci się spodobać

Epifora, inwersja a nawet paralelizm, czyli nie bój się środków poetyckich w wierszu

Anafora, inwokacja i parenteza, to dla Ciebie obcobrzmiące wyrazy? Elipsa kojarzy Ci się z matematyką, a refren z muzyką? Jeśli też masz takie spostrzeżenia na temat środków poetyckich, to warto przeczytać ten artykuł

Matura 2024 - sprawdź terminy egzaminów!

Znamy już harmonogram egzaminów maturalnych z poszczególnych przedmiotów na rok 2024.

Dodaj ogłoszenie
Najpopularniejsze artykuły
10 najlepszych aplikacji do nauki języków obcych

Znajomość języka obcego jest praktycznie niezbędna w dzisiejszym świecie. W poniższym tekście przedstawimy Wam 10 aplikacji mobilnych, które umożliwiają naukę różnych języków obcych.

Jakie książki wybrać, aby dobrze przygotować się do matury z matematyki?

Jakie książki wybrać, aby dobrze przygotować się do matury z matematyki? Ciężko na to pytanie odpowiedzieć, ponieważ na rynku jest bardzo dużo pozycji. Przedstawiamy subiektywną listę od naszego korepetytora.

Matura ustna z angielskiego - przydatne zwroty

Zebraliśmy zwroty z języka angielskiego, które musisz znać przed egzaminem ustnym.

Baza testów
e-korepetycje.net
Marketing internetowy w edukacji
Pobierz darmowe ebooki
i zapisz się na newsletter.
e-book




Raport cen korepetycji 2023