Co działo się ostatnio w edukacji? Oto przegląd najważniejszych informacji i wydarzeń z październiku 2025 roku.
Październik miesiącem raportów, badań i analiz
1. TALIS 2024 (Teaching and Learning International Survey), Instytut Badań Edukacyjnych, Państwowy Instytut Badawczy
W Polsce nauczyciele należą do najstarszych w OECD – aż 45% ma ponad 50 lat, a tylko 4% nie przekroczyło 30. roku życia. Średni wiek nauczyciela to 48 lat, co świadczy o dużym doświadczeniu, ale też o braku napływu młodych do zawodu. Eksperci ostrzegają, że rosnąca luka pokoleniowa i malejące poczucie uznania społecznego mogą wkrótce pogłębić kryzys kadrowy w edukacji. Z raportu IBE wynika, że choć nauczyciele cenią swoją pracę, coraz częściej czują się przeciążeni i niedoceniani.
Źródła: raport, analiza 1, analiza 2
2. Szkolnictwo wyższe i jego finanse w 2024 roku, Główny Urząd Statystyczny
W polskich szkołach uczy się 5,3 mln uczniów, a w uczelniach studiuje ponad 1,28 mln osób – wynika z najnowszych danych GUS. Choć liczba dzieci w przedszkolach spadła, w szkołach podstawowych i średnich przybyło uczniów. Maturę zdało 89,3% absolwentów, a język angielski pozostaje zdecydowanie najpopularniejszym przedmiotem. Coraz więcej cudzoziemców studiuje w Polsce – już prawie co dziesiąty student pochodzi z zagranicy. Z raportu GUS wyłania się obraz systemu edukacji, który boryka się z wyzwaniami demograficznymi i finansowymi i wciąż dynamicznie się zmienia.
3. Uczniowie-cudzoziemcy w polskich szkołach w roku szkolnym 2024/2025, Centrum Edukacji Obywatelskiej
W polskich szkołach uczy się już 353 tys. uczniów-cudzoziemców, z czego zdecydowaną większość stanowią dzieci z Ukrainy. Eksperci zwracają uwagę, że coraz więcej starszych uczniów przerywa naukę, a wielu z nich potrzebuje większego wsparcia językowego i integracyjnego. Autorzy raportu apelują o wprowadzenie obowiązkowej nauki języka polskiego jako drugiego. To kluczowe wyzwanie dla polskiego systemu edukacji, w którym różnorodność staje się codziennością.
Źródła: raport, analiza 1, analiza 2
4. Cyfryzacja szkół w Polsce, Instytut Badań Edukacyjnych, Państwowy Instytut Badawczy
Aż 27% polskich szkół nadal nie ma dostępu do Wi-Fi, a tylko 43% zatrudnia koordynatora cyfrowej transformacji. Laboratoria STEM i AI działają zaledwie w kilku procentach placówek, a szkolenia dla nauczycieli skupiają się głównie na podstawach obsługi technologii. Raport pokazuje duże różnice w poziomie cyfryzacji szkół i wskazuje na potrzebę realnego wsparcia kadry oraz modernizacji infrastruktury. IBE zapowiada, że wyniki posłużą do monitorowania postępów w cyfrowej edukacji do 2035 roku.
Źródła: pierwsze dane, analiza
5. Raport podsumowujący efekty zmian w zadawaniu prac domowych, Instytut Badań Edukacyjnych, Państwowy Instytut Badawczy
Z ankiet wynika, że uczniowie zyskali więcej czasu na odpoczynek, a poziom stresu wyraźnie spadł, jednak ponad 2/3 nauczycieli zauważa osłabienie motywacji do nauki i mniejszą samodzielność uczniów. Co ciekawe, brak zadań domowych nie wpłynął znacząco na wyniki egzaminu ósmoklasisty. Eksperci IBE wskazują, że kluczowym problemem jest brak regularnej informacji zwrotnej od nauczycieli, która mogłaby podtrzymać zaangażowanie uczniów. Raport trafił już do MEN i może stać się podstawą do dalszych zmian w przepisach.
Jest drugi odcinek Szkoły Dobrych Słów — jak mówić o błędach, by nie ranić?
Słowa mają moc – mogą budować pewność siebie ucznia lub ją podcinać. W rozmowie z Anną Herman, nauczycielką i trenerką informacji zwrotnej, pokazujemy, jak zamienić ocenianie w wspierający dialog i jak prostą zmianą komunikatów stworzyć przestrzeń do nauki i refleksji. Dowiesz się, dlaczego feedback to nie werdykt, lecz zaproszenie do rozwoju, i jak dzięki kilku prostym pytaniom wzmocnić motywację dziecka.
Przeczytaj artykuł na blogu Akademii Korepetytora lub obejrzyj wywiad:
Rozliczanie godzin ponadwymiarowych — wciąż brak kompromisu
Spór dotyczy tego, czy nauczyciel powinien dostać wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe (czyli dodatkowe lekcje ponad pensum), które nie odbyły się z przyczyn od niego niezależnych – np. gdy klasa pojechała na wycieczkę lub lekcję odwołano z powodu decyzji szkoły. Do 1992 roku Karta Nauczyciela jasno gwarantowała zapłatę za takie godziny, ale przepis ten został usunięty. Od tego czasu kwestie te budzą wątpliwości i zależą od interpretacji. MEN w swoim komunikacie z października 2025 roku stwierdziło, że wynagrodzenie należy się tylko w dwóch wyjątkach przewidzianych w Karcie:
-
Zajęcia nie odbyły się z powodu dni usprawiedliwionej nieobecności ucznia lub uczniów – np. gdy uczniowie z klasy lub grupy wzięli udział w zawodach sportowych, konkursach, olimpiadach, wycieczkach szkolnych czy innych formach zajęć organizowanych przez szkołę.
-
Nauczyciel zrealizował w tym czasie inne obowiązki wynikające z planu pracy szkoły, np. prowadził doraźne zastępstwo za innego nauczyciela, uczestniczył w szkoleniu czy pełnił inne zadania statutowe szkoły.
Źródła: Komunikat MEN, stanowisko ZNP, stanowisko Premiera RP, komentarz
Bon na laptop dla nauczyciela — IV edycja
Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, którzy wcześniej nie otrzymali wsparcia, mogą ponownie ubiegać się o bon na zakup laptopa. Program obejmuje osoby, które w poprzednich edycjach nie mogły złożyć wniosku z powodów formalnych lub urlopowych.
- Termin składania wniosków: 2 października – 21 listopada 2025 roku
- Termin wykorzystania bonu: do 31 grudnia 2025 roku
- Kto składa wniosek: dyrektor szkoły po weryfikacji przekazuje wniosek do organu prowadzącego
Najważniejsze linki:
Spotkaj polskiego astronautę i odkryj, jak nauka sięga gwiazd
Do końca roku trwa seria spotkań edukacyjnych „IGNIS – Polska sięga gwiazd”, podczas której uczniowie i nauczyciele spotkają dr. Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego – polskiego astronautę Europejskiej Agencji Kosmicznej. W 17 miastach Polski uczestnicy poznają kulisy pracy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, wezmą udział w warsztatach naukowych i pokazach nowoczesnych technologii. Trasa ma inspirować młodych ludzi do nauk ścisłych i pokazać, że kariera w sektorze kosmicznym jest w zasięgu polskich uczniów.
Dowiedz się, kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie w Twoim mieście!
Tydzień noblowski za nami
W październiku 2025 ogłoszono laureatów w dziedzinach: fizyka, chemia, medycyna i fizjologia, literatura, Pokojowa Nagroda Nobla oraz ekonomia (Nagroda Banku Szwecji). W naszym artykule wyjaśniamy ich odkrycia obrazowo i momentami z humorem, tak by każdy mógł „zobaczyć” skalę tych osiągnięć.
Wsparcie.gov.pl — nowa platforma dla nauczycieli i rodziców
Ministerstwo Edukacji Narodowej uruchomiło platformę wsparcie.gov.pl, która oferuje bezpłatne, elektroniczne narzędzia diagnostyczne i przesiewowe dla szkół, przedszkoli i poradni. Dostępne są: SRMD do obserwacji rozwoju małego dziecka, KSzOF do oceny funkcjonowania ucznia w szkole, KAPP do analizy procesów poznawczych oraz OKC do diagnozy emocji, temperamentu i kompetencji społecznych. Platforma będzie systematycznie rozwijana o dodatkowe narzędzia i funkcjonalności.
„Uczniowie z ADHD w klasie” — bezpłatny poradnik dla nauczycieli
Instytut Badań Edukacyjnych opublikował darmowy poradnik, który pomaga nauczycielom lepiej zrozumieć potrzeby uczniów z nadpobudliwością i skuteczniej wspierać ich w nauce. Publikacja łączy wiedzę medyczną i psychologiczną z praktycznymi strategiami pracy w klasie – od budowania relacji i planowania lekcji po radzenie sobie z zachowaniami trudnymi. Autorami są uznani eksperci z dziedziny psychiatrii, psychoterapii i edukacji.
Nowa edycja programu „MŁODE GŁOWY” — bezpłatne materiały o zdrowiu psychicznym dla szkół
Od 10 października 2025 roku wszystkie szkoły w Polsce mogą bezpłatnie pobrać z platformy MŁODE GŁOWY. Program profilaktyczny komplet zaktualizowanych materiałów o zdrowiu psychicznym uczniów. W pakiecie znajdują się:
- scenariusze lekcji z dostosowaniami dla uczniów ze SPE,
- szkolenia online,
- gotowe wiadomości dla rodziców,
- słowniczki pojęć i przewodnik dla realizatora.
Nowa wersja programu stawia na większą elastyczność i prostsze wdrażanie – scenariusze można realizować w dowolnym tempie i dopasować do potrzeb klasy.
Dowiedz się więcej na stronie Fundacji UNAWEZA.
„Obiektyw Obywatelski” — druga edycja konkursu
Ministerstwo Edukacji i Ministerstwo Sprawiedliwości zapraszają uczniów szkół ponadpodstawowych do udziału w drugiej edycji konkursu „Obiektyw Obywatelski”. Zadanie polega na stworzeniu w zespołach jednominutowego filmu, który będzie autorską interpretacją hasła z art. 1 Konstytucji RP: „Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli”. Prace można zgłaszać do 14 listopada 2025 roku przez Zintegrowaną Platformę Edukacyjną. Do wygrania sprzęt elektroniczny! Na nagrodę mogą liczyć również najbardziej zaangażowane w głosowanie szkoły.
Szczegóły na stronie konkursu.
Próbny egzaminy ósmoklasisty i matury — znamy terminy!
-> terminy próbnych egzaminów ósmoklasisty
