Sławosz Uznański-Wiśniewski – drugi Polak w kosmosie: edukacja, szkolenie i misja IGNIS

25 czerwca 2025 roku Sławosz Uznański-Wiśniewski został drugim Polakiem w historii, który odbył lot kosmiczny, dołączając do elitarnego grona astronautów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach misji Axiom Mission 4 (Ax-4). Jego droga do gwiazd to przykład synergii między wybitną edukacją techniczną, doświadczeniem badawczym oraz intensywnym szkoleniem astronautycznym.

Edukacja i początki kariery naukowej

Sławosz Uznański-Wiśniewski urodził się 12 kwietnia 1984 roku w Łodzi. Ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w swoim rodzinnym mieście. W 2008 roku uzyskał tytuł magistra inżyniera z wyróżnieniem na Politechnice Łódzkiej oraz równolegle dyplom magistra i inżyniera na Université de Nantes i École Polytechnique de l’Université de Nantes we Francji. W 2011 roku obronił z wyróżnieniem doktorat na Université d’Aix-Marseille, koncentrując się na projektowaniu układów elektronicznych odpornych na promieniowanie kosmiczne.

W trakcie studiów doktoranckich pracował w STMicroelectronics, a następnie dołączył do CERN w Genewie, gdzie pełnił funkcję inżyniera odpowiedzialnego za Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) w latach 2018–2020. Jego doświadczenie obejmuje również udział w projektach satelitarnych, takich jak PW-Sat2, HyperSat i EagleEye.

Selekcja do ESA i szkolenie astronautyczne

W listopadzie 2022 roku Uznański został wybrany na astronautę rezerwowego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) spośród ponad 22 500 kandydatów. 1 września 2023 roku rozpoczął intensywne szkolenie w Europejskim Centrum Astronautów (EAC) w Kolonii, przygotowujące do przyszłych misji kosmicznych.

Program szkoleniowy obejmował:

• Zajęcia teoretyczne z astrofizyki, astrobiologii i medycyny kosmicznej.

• Treningi w wirtualnej rzeczywistości, symulujące poruszanie się po ISS.

• Szkolenia medyczne, w tym pobieranie krwi i szycie ran.

• Ćwiczenia fizyczne w "Kosmicznej Siłowni" EAC, utrzymujące kondycję w warunkach mikrograwitacji.

Dodatkowo Uznański uczestniczył w szkoleniach organizowanych przez NASA, SpaceX i JAXA, przygotowujących do misji Ax-4.

Misja Ax-4 i projekt IGNIS

W sierpniu 2024 roku Uznański został oficjalnie przydzielony do misji Axiom Mission 4 (Ax-4), która wystartowała 25 czerwca 2025 roku z Przylądka Canaveral na Florydzie. Jako specjalista misji, dołączył do załogi składającej się z astronautów z USA, Indii i Węgier.

Podczas dwutygodniowego pobytu na ISS Uznański realizuje projekt IGNIS, obejmujący 13 eksperymentów naukowych przygotowanych przez polskie instytucje badawcze. Badania koncentrują się m.in. na:

• Wpływie mikrograwitacji na układ odpornościowy i mikrobiom jelitowy.

• Zastosowaniu algorytmów sztucznej inteligencji w warunkach kosmicznych.

• Analizie komunikacji mózg-komputer bez użycia mięśni.

• Badaniu wpływu hałasu na zdrowie psychiczne astronautów.

Symbolicznie, Uznański zabrał na pokład ISS flagę Polski, która towarzyszyła Mirosławowi Hermaszewskiemu w 1978 roku, oraz plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego, nawiązujący do plakatu z misji Sojuz 30. Po starcie, na wysokości około 200 km, mogliśmy usłyszeć piękne słowa astronauty, skierowane do każdego z nas.

Kosmos zawsze jednoczył ludzi. Zabieram dziś z Ziemi cząstkę każdego z was, waszej siły, waszej nadziei, waszego zaufania. W kosmosie nie jestem sam, reprezentuję nas wszystkich. Z całego serca dziękuję wam za zaufanie. W kosmos dla wszystkich!

Dziedzictwo Hermaszewskiego i nowa era polskiej astronautyki

Mirosław Hermaszewski, pierwszy Polak w kosmosie, odbył lot na pokładzie Sojuza 30 w 1978 roku, spędzając w przestrzeni kosmicznej 7 dni, 22 godziny i 2 minuty. Po 47 latach przerwy, misja Uznańskiego symbolizuje powrót Polski do załogowych lotów kosmicznych.

W wywiadach Uznański wielokrotnie podkreślał inspirację, jaką czerpał z osiągnięć Hermaszewskiego, oraz wsparcie, jakie otrzymał od niego podczas procesu selekcji do ESA.

Podsumowanie

Kariera Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego to przykład, jak solidne podstawy edukacyjne, determinacja i pasja do nauki mogą prowadzić do realizacji marzeń o podróży w kosmos. Jego misja nie tylko kontynuuje dziedzictwo Hermaszewskiego, ale także otwiera nowy rozdział w historii polskiej obecności w przestrzeni kosmicznej.

Źródła:

• Europejska Agencja Kosmiczna (ESA): Sławosz Uznański-Wiśniews
• Wikipedia: Sławosz Uznański-Wiśniewski
• ESA Blog: Sławosz Uznański – szkolenie w Europejskim Centrum Astronautów
• Bankier.pl: Drugi Polak w kosmosie. Kim jest Sławosz Uznański-Wiśniewski