Od 15 lutego 2024 r. weszły w życie nowe obowiązki dla dyrektorów szkół, przedszkoli i organizatorów zajęć z dziećmi. Jeśli jesteś nauczycielem, korepetytorem lub organizujesz warsztaty, kolonie albo treningi dla niepełnoletnich – możesz zostać poproszony o przedstawienie zaświadczenia o niekaralności. Sprawdź, kiedy i jak łatwo je zdobyć – także przez internet.
Kiedy nauczyciel lub korepetytor potrzebuje zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego?
Jeśli prowadzisz działalność edukacyjną, wychowawczą lub rozwojową z dziećmi i młodzieżą – w szkole, poza nią lub nawet okazjonalnie – temat niekaralności może Cię teraz dotyczyć bardziej niż kiedykolwiek. Od 15 lutego 2024 r. obowiązuje rozszerzony zakres weryfikacji osób mających kontakt z małoletnimi – zgodnie ze Standardami Ochrony Małoletnich (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606).
Na dyrektorach szkół i przedszkoli, ale również na organizatorach wypoczynku, zajęć dodatkowych, sportowych czy rozwojowych spoczywa obowiązek sprawdzenia, czy dana osoba:
- nie figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym (KRK),
- nie widnieje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
Dotyczy to nie tylko nauczycieli etatowych, ale też korepetytorów, trenerów, psychologów, wychowawców kolonijnych, duszpasterzy, opiekunów i animatorów, dopuszczanych do pracy lub współpracy z dziećmi.
W praktyce oznacza to, że jeśli pracujesz z dziećmi lub młodzieżą, możesz zostać poproszony o przedstawienie aktualnego zaświadczenia o niekaralności. I to nie tylko przy zatrudnieniu – ale także przed rozpoczęciem współpracy czy prowadzeniem pojedynczych zajęć.
Skąd zaostrzenie prawa?
Zmiany w przepisach to efekt tzw. ustawy „Kamilka”, czyli nowelizacji prawa przyjętej w 2023 roku po serii tragicznych wydarzeń związanych z przemocą wobec dzieci.
Początkowo nowelizacja wywołała wiele pytań wśród edukatorów oraz trudności w organizowaniu życia instytucji zajmujących się edukacją. Na pytania, które pojawiały się najczęściej, odpowiada Wiceministra Sprawiedliwości Zuzanną Rudzińską-Bluszcz
W jakich jeszcze sytuacjach wymagane jest zaświadczenie z KRK?
Zaświadczenie o niekaralności może być niezbędne w różnych sytuacjach – od spraw zawodowych po prywatne. Oto najczęstsze przypadki:
- wolontariat z dziećmi lub młodzieżą (np. kolonie, świetlice),
- podjęcie pracy (zwłaszcza w administracji, szkolnictwie, opiece, ochronie),
- rejestracja działalności gospodarczej w branżach regulowanych (ochrona, transport)
- procedury adopcyjne lub przyznania obywatelstwa,
- emigracja i zatrudnienie za granicą – często wymagane przez pracodawcę.
Jak uzyskać zaświadczenie? 3 sposoby
1. Osobiście
Wypełniasz formularz, opłacasz (30 zł), składasz w punkcie KRK lub w sądzie. Zaświadczenie otrzymujesz od ręki. Proste i szybkie, jeśli masz punkt blisko siebie.
Sprawdź listę Punktów Informacyjnych KRK.
2. Listownie
Pobierasz i drukujesz formularz, robisz przelew, wysyłasz pocztą na adres Biura Informacyjnego KRK. Odpowiedź przychodzi w ciągu ok. 7 dni roboczych.
3. Przez internet – najwygodniej!
Zaświadczenie z KRK można uzyskać całkowicie online – bez wychodzenia z domu.
- Wejdź na platformę e-KRK.
- Załóż konto i zaloguj się.
- Wybierz zakładkę „Wnioski i zapytania”, następnie „Wniosek o osobę”.
- Wypełnij wniosek.
Jeśli potrzebujesz zaświadczenia, by móc współpracować z młodzieżą, zaznacz „Kartotekę nieletnich”.
Tutaj zaznaczasz, jeśli jesteś kandydatem na kierownika wypoczynku, wychowawcę wypoczynku lub ławnika. Jeśli to Cie nie dotyczy, zostawiasz te pola puste.
- Zapisz i opłać wniosek online (20 zł, e-płatność).
- Wydany dokument ma postać pliku PDF, XML i XADES. Można go znaleźć w zakładce „Odpowiedzi”. Plik w wybranym formacie zapisać na elektronicznym nośniku danych (płyta CD/DVD, pamięć USB) lub przesłać mailem. W naszym przypadku czekaliśmy na informację 2 dni robocze.
Jak długo jest ważne zaświadczenie o niekaralności?
Zaświadczenie odzwierciedla stan prawny osoby w momencie jego wydania, więc nie ma daty ważności. Natomiast instytucje (np. pracodawcy) mogą wymagać zaświadczenia o niekaralności z krótszym terminem ważności, np. 3 lub 6 miesięcy. Wynika to zazwyczaj z ich wewnętrznych procedur lub przepisów, które regulują wymagania w danym obszarze (np. praca z dziećmi).
Podsumowanie — nie taki KRK straszny, jak go malują
Zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego może być potrzebne w wielu sytuacjach życiowych – od formalności zawodowych po aktywność społeczną. Warto wiedzieć, że proces jego uzyskania jest szybki i dostępny zarówno stacjonarnie, jak i listownie. Klucz to dobrze przygotować dokumenty i znać swoje prawa – np. do darmowego zaświadczenia jako wolontariusz.
Najtaniej? Przez internet – tylko 20 zł i bez wychodzenia z domu.
Najszybciej? Osobiście – jeśli jesteś blisko punktu KRK, załatwisz to od ręki.
Najbardziej uniwersalnie? Pocztą – nie wymaga logowania ani profilu zaufanego.
Źródło: gov.pl
